ساخت نسخه فارسی مجموعه آزمون ارزیابی تشخیصی آوایی و واجی و تعیین ویژگی های روان سنجی آن در کودکان 3 تا 6 ساله

هدف: آزمون ارزیابی تشخیصی آوایی و واجی امکان تشخیص افتراقی اختلالات صدای گفتار را فراهم می کند. پژوهش پیش رو با هدف تهیه نسخه فارسی مجموعه آزمون ارزیابی تشخیصی آوایی و واجی(دیپ) برای کودکان 3 تا 6 ساله و تعیین ویژگی های روان سنجی آن به انجام رسید. روش بررسی: در این پژوهش توصیفی- تحلیلی با الگویی پژوهش بنیاد ویژگی های روانسنجی آزمون ارزیابی تشخیصی آوایی و واجی تعیین شد. 387 کودک 3 تا 6 ساله فارسی زبان از 12 مهدکودک و مرکز پیش دبستانی در شمال غرب شهر تهران در این پژوهش شرکت داشتند. شواهد روایی محتوا با رجوع به آراء صاحب نظران (آسیب شناس گفتار و زبان و زبان شناس)، شواهد روایی ملاک با بررسی روایی همزمان نتایج حاصل از آراء صاحب نظران با آزمون های آوایی، واجی، بی ثباتی، شواهد روایی سازه با بررسی روایی افتراقی بین دو گروه مبتلا به اختلالات آوایی و واجی و بدون آن و تفاوت های گروهی بین گروه های سنی مختلف بررسی شد. شواهد روایی همگرا با مقایسه نتایج دو آزمون غربال گری تشخیصی و بی ثباتی و آزمون آوایی و آزمون اطلاعات آوایی به دست آمد. در بررسی اعتبار آزمون، تکرارپذیری نتایج حاصل از بررسی همخوان ها و واکه ها از طریق محاسبه درصد توافق و نتایج حاصل از مقیاس های کمّی به دو روش بررسی ثبات زمانی (آزمون- بازآزمون) و ثبات محتوایی (نمره گذاری توسط دو ارزیاب مستقل) انجام شد. تمام محاسبه ها در سطح کمتر از 05/0 معنادار در نظر گرفته شد. یافته ها: نسخه فارسی مجموعه دیپ بر اساس نظر متخصصان صاحب نظر از روایی محتوایی مناسبی برخوردار بود (92/94cvi>). نتایج هریک از آزمون های آوایی، واجی، بی ثباتی حاکی از همبستگی زیادی با آراء صاحب نظران و روایی همزمان آزمون بود(به ترتیب 72/0، 76/0 و 68/0). مقایسه نتایج آزمون آوایی با آزمون اطلاعات آوایی و درصد بی ثباتی در دو آزمون غربال گری تشخیصی و بی ثباتی حاکی از روایی همگرای دو آزمون بود (به ترتیب 8/0 و 6/0). نتایج اجرای آزمون های آوایی، واجی و بی ثباتی در دو گروه مبتلا به اختلالات آوایی و واجی و بدون آن نشان از تفاوت آماری معنادار بین دو گروه با و بدون اختلال داشت (001/0>p). در بررسی اعتبار میزان شاخص های خطای معیار اندازه گیری، همسانی درون طبقه ای، ضریب تغییرات و ضریب همبستگی پیرسون، درصد توافق کاپای برآورد شده حاکی از تکرارپذیری زمانی و محتوایی آزمون بود. نتیجه گیری: با توجه به داده های پژوهش حاضر به نظرمی رسد نسخه فارسی آزمون آوایی و واجی ابزاری روا و معتبربرای شناسایی مهارت های آوایی و واجی در کودکان 3 تا 6 ساله و شناسایی اختلالات آوایی و واجی در آنان است.